Gaslighting to pojęcie, które w powszechnym obiegu pojawiło się stosunkowo niedawno. Oznacza ciągłą manipulację, która powoduje, że ofiara przemocy nie odróżnia fikcji od rzeczywistości. Nie wie tak naprawdę, co jest prawdą a co kłamstwem. Często też zaczyna wierzyć w przypisywane jej zaburzenia psychiczne. W związku z tym gaslighting definiowany jest przez specjalistów jako wyrafinowana forma przemocy psychicznej i manipulacji. W ich wyniku ofiara postrzega świat w taki sposób, w jaki przedstawia go sprawca. Traci poczucie świadomości między tym, co prawdziwe, a tym co zmyślone. Manipulatorem jest zazwyczaj osoba bardzo inteligentna, która posiada empatię, ale wykorzystuje ją w toksyczny sposób, by przejąć kontrolę nad drugą osobą.
Gaslighting – co to jest?
Gaslighting to termin psychologiczny, który opisuje rodzaj przemocy emocjonalnej. Celem podejmowanych przez oprawcę działań jest przyjęcie kontroli nad inną osobą, często partnerem życiowym. Jakie formy przemocy stosuje? Jak gaslighting wygląda w praktyce? Manipulator przedstawia swojej ofierze alternatywną rzeczywistość, np. wmawia jej, że to ona nie zrozumiała jego komunikatu, zachowania lub wydarzenie widzi w odmienny sposób („jak możesz mnie oskarżać o romans. Ja tylko pomagam samotnej koleżance z dzieckiem. Powinnaś się wstydzić”). Choć pozornie manipulator może się wydawać troskliwy i opiekuńczy, tak naprawdę jest sprytny i wyrachowany w próbie osiągnięcia swojego celu.
Gaslighting – jak rozpoznać?
Gaslighting ma bardzo różne rodzaje i może przejawiać się w różnych zachowaniach. Niepokojące powinny być jednak sytuacje, gdy ktoś przedstawia nam nieprawdziwe historie, obmawia ofiarę przed innymi, a także wmawia błędne i krzywdzące opinie na jej temat. Ponadto oprawca zmierza często do izolowania ofiary od osób jej sprzyjających, które mogłyby zwrócić jej uwagę na tego typu zachowania. Co więcej, manipulator jest w stanie wmawiać swojej ofierze zaburzenia psychiczne, ciągle podważając jej zdanie. Oprawca zdaje sobie sprawę ze słabych punktów swojej ofiary i z premedytacją je wykorzystuje, by np. wzbudzić w niej poczucie winy. Czasami zrozumienie swojego położenia wymaga wiele czasu. Jak jednak ofiara może rozpoznać tego typu działania? Kluczowe jest poczucie zagubienia i brak decyzyjności. Należy być bardzo czujnym. Oprawca zabiera powoli poczucie sprawczości, nie pozwala ofierze na samodzielne podejmowanie decyzji. W przypadku gdy manipulator insynuuje ofierze, że nieprawidłowo interpretuje otaczającą ją rzeczywistość, może ona zacząć podejrzewać u siebie chorobę psychiczną.
Gaslighting – jak radzić sobie z takim zachowaniem?
Przede wszystkim nie wolno lekceważyć swoich uczuć. Jeśli w związku odczuwasz ciągłe poczucie winy, tracisz stopniowo pewność siebie, a Twoje opinie i zdanie są wciąż podważane, szukaj pomocy. Najlepiej udać się do specjalisty, który pomoże zrozumieć Twoją sytuację i pomoże się z niej wyzwolić. Ten proces wymaga czasu i dużo determinacji, jest jednak możliwy i przynosi dużo satysfakcji.
IIM
