Dowiedziałaś się, że jesteś w ciąży. Jednym z pierwszych i najważniejszych testów, których powinnaś się spodziewać, jest badanie krwi. Ten podstawowy test określa twoją grupę krwi i czynnik Rh. Twój czynnik Rh może odgrywać rolę w zdrowiu twojego dziecka, dlatego ważne jest, abyś znała te informacje na wczesnym etapie ciąży. W poniższym artykule wyjaśnimy, na czym polega konflikt serologiczny.
O czynniku Rh
Ludzie z różnymi typami krwi mają na powierzchniach swych czerwonych krwinek (RBC) białka specyficzne dla danej grupy krwi. Istnieją cztery grupy krwi – A, B, AB i 0.
Każdy z czterech rodzajów krwi jest klasyfikowany na podstawie obecności innego białka na powierzchni RBC, wskazującego czynnik Rh. Jeśli nosisz to białko, jesteś Rh dodatnia (Rh+). Jeśli nie nosisz białka, jesteś Rh ujemna (Rh-).
Większość ludzi – około 85% – ma Rh dodatnie. Jeśli natomiast kobieta, która jest Rh ujemna i mężczyzna, który jest Rh pozytywny, chcą mieć dziecko dziecko, istnieje potencjalne ryzyko, że dziecko będzie miało problem ze zdrowiem. Dziecko rozwijające się wewnątrz matki Rh- może mieć krew Rh+ odziedziczoną po ojcu. Mniej więcej połowa dzieci urodzonych przez matkę Rh- i ojca Rh+ będzie posiadaczem krwi Rh+ dodatniej.
Konflikt serologiczny
Niezgodność Rh nie stanowi zwykle problemu podczas pierwszej ciąży matki, ponieważ, o ile nie ma żadnych nieprawidłowości, krew płodu nie wnika do układu krążenia matki podczas ciąży.
Podczas porodu krew matki i dziecka może się jednak mieszać. Jeśli tak się stanie, ciało matki rozpoznaje białko Rh+ jako obcą substancję i może zacząć wytwarzać przeciwciała (cząsteczki białka w układzie immunologicznym, które rozpoznają, a później niszczą obce substancje) przeciwko białkom Rh+.
Inne sposoby ekspozycji kobiet Rh- na białko Rh+, które mogą powodować wytwarzanie przeciwciał, obejmują transfuzję krwi z krwią Rh+, poronienie i ciążę ektopową.
Przeciwciała Rh są nieszkodliwe do czasu drugiej lub następnej ciąży matki. Jeśli kiedykolwiek będzie w ciąży z dzieckiem o krwi Rh+, jej przeciwciała Rh rozpoznają białka Rh na powierzchni komórek krwi dziecka jako obce, przenikną do krwiobiegu dziecka i zaatakują jego komórki. Może to doprowadzić do obrzęku i pękania czerwonych krwinek dziecka. Poziom krwinek czerwonych dziecka może stać się niebezpiecznie niski – zachodzi stan, znany jako choroba hemolityczna noworodka.
Zapobieganie i leczenie choroby hemolitycznej noworodka
W poprzednich latach niezgodność Rh była bardzo poważnym problemem. Obecnie, znaczący postęp wiedzy medycznej może pomóc w zapobieganiu powikłaniom związanym z niezgodnością Rh i leczyć noworodka dotkniętego chorobą hemolityczną.
W przypadku gdy kobieta mająca potencjał do rozwinięcia niezgodności Rh jest w ciąży, lekarze podają jej serię dwóch zastrzyków immunoglobuliny Rh podczas jej pierwszej ciąży. Pierwszy zastrzyk jest podawany około 28. tygodnia ciąży, a drugi w ciągu 72 godzin po porodzie. Rh-immunoglobulina działa jak szczepionka, uniemożliwiająca organizmowi matki wytwarzanie potencjalnie niebezpiecznych przeciwciał Rh, które mogą powodować poważne komplikacje u noworodków lub komplikować jakiekolwiek przyszłe ciąże.
Dawka immunoglobuliny Rh może być również podana, jeśli kobieta poroniła, przeszła zabieg amniopunkcji lub jakiekolwiek krwawienie podczas ciąży.
Jeśli lekarz stwierdzi, że organizm kobiety wypracował już jakiekolwiek przeciwciała Rh, jej ciąża będzie ściśle monitorowana w celu upewnienia się, że ich poziom nie jest zbyt wysoki.
W rzadkich przypadkach, gdy niezgodność jest poważna, a dziecko jest w niebezpieczeństwie, można przeprowadzić serię specjalnych transfuzji krwi, zwanych transfuzjami wymiennymi. Dzieje się to albo przed urodzeniem dziecka, albo po porodzie. Transfuzje wymienne zastępują krew dziecka krwią Rh-. Stabilizuje to poziom czerwonych krwinek dziecka i minimalizuje dalsze uszkodzenia spowodowane przez przeciwciała Rh krążące już w krwiobiegu dziecka.
Ze względu na odsetek powodzenia zastrzyków immunoglobuliny Rh, transfuzji wymiany są potrzebne w mniej niż 1% ciąż niezgodnych z Rh.
Co, jeśli nie zapobiegniemy chorobie?
Niezgodność Rh rzadko powoduje komplikacje w pierwszej ciąży i nie wpływa na zdrowie matki. Jeśli natomiast przeciwciała Rh pojawią się w trakcie kolejnej ciąży, mogą być niebezpieczne dla płodu. Choroba hemolityczna może powodować u noworodka ciężką anemię, żółtaczkę, uszkodzenie mózgu i niewydolność serca. W skrajnych przypadkach może spowodować śmierć płodu.
Podsumowanie
Jeśli nie masz pewności, jaki jest twój czynnik Rh i podejrzewasz, że jesteś w ciąży, ważne jest, aby jak najszybciej rozpocząć regularną opiekę prenatalną – włączając w to badania krwi. Dzięki wczesnemu wykryciu i leczeniu niezgodności Rh możesz skupić się na ważniejszych rzeczach – takich jak powitanie nowego, zdrowego dziecka.
KGR
