Afty to bardzo często występujące schorzenie błony śluzowej jamy ustnej. Kiedy już się pojawiają, powodują dyskomfort podczas wykonywania różnych codziennych czynności, gdyż mogą przeszkadzać w jedzeniu, mówieniu oraz piciu. Jeśli chodzi o nawracające afty, to mogą one mieć różne przyczyny.
Afty nawracające i ich objawy
U osób, które zmagają się z nawracającymi aftami[1], najpierw pojawia się pieczenie albo mrowienie w ustach i to na dzień lub dwa przed pojawieniem się zmiany. Wtedy mówi się o tzw. objawie prodromalnym.
Kolejny etap powstawania afty wiąże się z pojawieniem się bólu i zaczynają być również widoczne nadżerki albo owrzodzenia, które są pokryte nalotem w kolorze kremowobiałym. Przy nawracających aftach owrzodzenie błony śluzowej jamy ustnej jest otoczone czerwonym rąbkiem zapalnym.
Do rozwoju aft może dojść na błonie śluzowej policzków, warg, krawędzi języka, a także podniebienia miękkiego, dna jamy ustnej, łuków podniebnych oraz tylnej ściany gardła.
Przyczyny powstawania aft
Najważniejszą przyczyną powstawania aft są zaburzenia odporności. Można wskazać różne czynniki miejscowe, które odpowiadają za ich pojawianie się. Będą to urazy spowodowane niedokładnie wykonanym albo też starym uzupełnieniem protetycznym. Przyczyną może być także występowanie ostrych brzegów szkliwa albo zębiny, a także parafunkcje, złe szczotkowanie zębów, a nawet spożywanie bardzo twardych pokarmów. Jeszcze inną przyczyną może być znieczulenie podane w gabinecie stomatologicznym, gdyż miejsce wkłucia igły najczęściej stanowi podstawę do rozwoju afty.
Afty mogą się pojawiać również bez wcześniejszego powstawania urazów i wtedy konieczne jest poszukanie przyczyn takiego stanu. W takiej sytuacji do powstawania aft najczęściej przyczyniają się:
- zaburzenia emocjonalne,
- stres,
- choroby psychiczne,
- infekcje bakteryjne lub wirusowe,
- choroby różnych układów w organizmie człowieka, np. przewodu pokarmowego,
- niedobory odżywcze, np. żelaza, witaminy B12 albo kwasu foliowego,
- alergie,
- nietolerancje i nadwrażliwości odżywcze,
- zaburzenia wydzielania śliny,
- zaburzenia miesiączkowania,
- stosowanie leków antykoncepcyjnych,
- choroby pasożytnicze,
- zaburzenia hormonalne u kobiet.
To oznacza, że nawracające afty mogę mieć różnorodne przyczyny i nie muszą powstawać tylko w wyniku jakiegoś urazu.
Leczenie nawracających aft
Jeśli chodzi o leczenie aft[2], jest to trudny proces. Lekarz musi zdiagnozować przyczynę oraz wprowadzić odpowiednie postępowanie. W takiej sytuacji zadaniem lekarza będzie stwierdzenie, czy afta powstała w wyniku urazu błony śluzowej jamy ustnej, a czy może jest to objaw choroby ogólnoustrojowej.
Ból i dyskomfort związany z uszkodzeniem śluzówki można łatwo łagodzić i przyspieszyć gojenie owrzodzenia korzystając z gotowych produktów z apteki. . Wygodnym rozwiązaniem jest stosowanie płynu do płukania jamy ustnej, spray’u lub żelu na afty. Formę warto dobrać w zależności od rodzaju, umiejscowienia zmiany w jamie ustnej oraz wieku pacjenta. Gdy zmiana jest pojedyncza, dobrym rozwiązaniem jest żel, gdy afta jest w trudno dostępnym miejscu- wygodny będzie spary, ale gdy zmiany sa rozsiane- warto skorzystać z płynu doi płukania jamy ustnej. Z łatwością pokryje wszystkie zmiany. Produkty zawierające w swoim składzie poliwinylopirolidon (PVP) i kwas hialuronowy szybko tworzą warstwę chroniąca odsłonięte zakończenia nerwowe i dzięki temu chronią przed bólem, a dodatkowo wspomagają naturalny proces gojenia się uszkodzonych tkanek.
Przy chorobach ogólnoustrojowych konieczne jest również wprowadzenie leczenia choroby podstawowej, której objawem są m.in. nawracające afty.
Referencje:
Antoniv R., Lipska W., Afty nawracające – przegląd piśmiennictwa [w:] „Nowa Stomatologia”, 3/2014.
Tyszkiewicz I., Kozłowski Z., Współczesne poglądy na temat leczenia aft nawracających – przegląd piśmiennictwa [w:] „Dental Forum”, 1/2015.
[1] R. Antoniv, W. Lipska, Afty nawracające – przegląd piśmiennictwa [w:] „Nowa Stomatologia”, 3/2014, s. 142-146.
[2] I. Tyszkiewicz, Z. Kozłowski, Współczesne poglądy na temat leczenia aft nawracających – przegląd piśmiennictwa [w:] „Dental Forum”, 1/2015, s. 83-88.
Materiał partnera
